براي انتخاب بهترين دستگاه هاي تهويه مطبوع بيمارستان ها بايد به چند نكته توجه داشت. نكته اول اينكه تهويه در بيمارستان اهميت بسياري دارد. يك دستگاه تهويه مناسب براي بيمارستان بايد رطوبت محيط در بخش هاي مختلف بيمارستان را به خوبي تنظيم كند.
نكته بعدي و مهم تر اين است كه دستگاه تهويه مناسب براي بيمارستان بايد از انتشار ميكروب ها جلوگيري كرده و حجم هواي مناسب را در هر زماني در مكان مورد نظر فراهم كند. و نكته آخر هم اين است كه يك دستگاه تهويه مطبوع بيمارستاني بايد با توجه به حفظ سلامت كاركنان و بيماران تهيه و تنظيم شود.
هدف از تهويه مطبوع در بيمارستان ها
شايد بتوان گفت هدف اصلي از تهويه مطبوع در بيمارستان ها سلامت جان كاركنان و بيماران است و به همين دليل طراحي دستگاه تهويه براي بيمارستان ها بسيار حساس و حياتي است. يك دستگاه تهويه مطبوع در بيمارستان بايد هواي سالمي براي تنفس فراهم بياورد و بتواند به خوبي غلظت مواد آلاينده توليد شده را كاهش داده و اين آلاينده ها را از داخل ساختمان خارج كند.
در واقع اين كارها باعث مي شود تا عفونت هاي هوابرد از داخل بيمارستان انتقال پيدا نكند. براي طراحي يك سيستم تهويه مناسب بيمارستاني بايد به چند نكته توجه داشت. ابتدا بايد ميزان تهويه در بيمارستان را در نظر گرفت، سپس مقدار و كيفيت هواي بيرون از بيمارستان كه به داخل آن جريان دارد اندازه گيري شود.
همچنين بايد جهت جريان هوا در بيمارستان بررسي شده و اين جهت بايد از بخش هاي تميز به سمت بخش هاي آلوده باشد. همچنين سيستم جريان هوا بايد به صورتي تنظيم شود كه هوا به صورت موثر وارد هر بخش از بيمارستان شده و آلاينده هاي توليد شده در هر بخش به نحو موثري خارج شوند.
روش هاي تهويه هوا در بيمارستان ها
به طور كلي براي تهيه هوا در بيمارستان از سه روش اصلي استفاده مي شود. كه به ترتيب تهويه طبيعي، تهويه مكانيكي و تهويه تركيبي ناميده مي شوند. در ادامه با هر يك از اين روش ها آشنا خواهيم شد.
تهويه طبيعي
يكي از معمول ترين و اولين راه هاي تهويه بيمارستان ها استفاده از روش تهويه طبيعي است. در اين روش نيروهايي مثل باد و نيروي شناوري حرارتي به دليل اختلاف چگالي هواي داخل و بيرون وظيفه تهويه هوا را انجام مي دهند.
با استفاده از اين نيروها هواي بيرون از طريق پنجره ها، درها، نورگيرها و هواكش ها به داخل ساختمان هدايت شده و همين طور هواي داخل از ساختمان خارج مي شود. آب و هواي منطقه، نقشه ساختمان و رفتار اشخاص ساكن در بيمارستان عواملي هستند كه ميزان استفاده از تهويه طبيعي را در بيمارستان تعيين مي كنند.
در اين روش بيشترين تهويه طبيعي هنگامي رخ مي دهد كه پنجره ها در دو طرف اتاق ها باز باشند. اين روش معايبي هم دارد. براي مثال در زمستان ها و به خصوص در شب ها امكان باز گذاشتن پنجره ها وجود ندارد.
همچنين استفاده از فن هاي اختلاط مثل فن سقفي يا اگزوز فن هاي تعبيه شده در پنجره ها تنها زماني مجازند كه هواي بيرون به ميزان كافي تامين باشد. چون ممكن است باعث انتشار آلاينده هاي هوا در اتاق بيمار شوند.
تهويه مكانيكي
در اين روش براي تهويه هوا از فن استفاده مي شود. اين فن ها ممكن است به صورت مستقيم در پنجره يا ديوار نصب شوند يا اينكه در كانال هوا به منظور تامين يا خروج هوا از اتاق نصب شوند. انتخاب نوع سيستم تهويه مكانيكي به ميزان زيادي به آب و هوا بستگي دارد.
مثلا در آب و هواي گرم و مرطوب كه نفوذ هوا بايد به حداقل ممكن برسد و تقطير هم بايد كاهش پيدا كند، استفاده از سيستم تهويه مكانيكي فشار مثبت پيشنهاد مي شود.
در مناطق سرد و خشك به منظور كاهش تقطير بايد ميزان كمتري از هواي داخل به خارج از ساختمان برسد و به همين دليل از تهويه فشار منفي استفاده مي شود. از تهويه فشار منفي همچنين براي اتاق هايي كه توليد آلاينده دارند مثل حمام، توالت و آشپزخانه استفاده مي شود.
تهويه تركيبي
در اين روش هم از روش طبيعي و هم از روش تهويه مكانيكي براي تهويه مطبوع بيمارستان استفاده مي شود. به طور كلي وقتي تهويه طبيعي به تنهايي نتواند هواي داخل ساختمان را مطبوع سازد، از هواكش هايي براي افزايش ميزان تهويه اتاق استفاده مي شود.
طريقه نصب فن ها بايد به گونه اي باشد كه هواي اتاق به طور مستقيم از ديوار يا سقف به خارج از ساختمان تخليه شود. مشكل اصلي اين روش صداي زياد هواكش هاي قدرت بالا است. همچنين نياز به منبع برق دايمي دارند و محل نصب آن ها هم بايد وجود داشته باشد.
تفاوت تهويه هوا در بيمارستان ها با ساير ساختمان ها
همانطور كه پيش تر هم گفته شد سيستم تهويه هوا در بيمارستان با ساير ساختمان ها متفاوت است. در بيمارستان ها بايد حركت هوا در داخل و بين بخش هاي مختلف محدود شود. همچنين براي كاهش آلودگي هايي مثل بو، ميكرو ارگانيسم ها، ويروس هاي هوابرد، مواد شيميايي خطرناك و مواد راديو اكتيو بايد از استانداردهاي خاصي براي تهويه و فيلتراسيون هوا تبعيت كرد.
همچنين در بيمارستان ها ممكن است هر بخشي به رطوبت و دماي متفاوتي نياز داشته باشد و بايد به اين موضوع توجه ويژه كرد. از همه مهمتر اينكه حساسيت طراحي سيستم تهويه هواي مطبوع در بيمارستان ها بسيار زياد است و بايد اين سيستم طوري طراحي شود كه از انتقال پاتوژن هاي هوا برد جلوگيري كرد.
انواع سيستم هاي مناسب تهويه هوا در بيمارستان ها
با توجه به مواردي كه ذكر شد سيستم هاي مختلفي براي تهويه هوا در بيمارستان ها پيشنهاد مي شود. در ادامه با هر يك از اين سيستم ها آشنا خواهيم شد.
سيستم فن كويل با توزيع هواي تازه مركزي
اين سيستم بهترين سيستم براي سرمايش و گرمايش اتاق هاي بستري، درمانگاه، اتاق پزشكان، اتاق پرستاران و اتاق هاي اداري بيمارستان هاست. در اين سيستم هواي مطبوع مورد نياز براي هر بخش از طريق يك دستگاه هواساز مركزي تامين شده و توسط كانال كشي به اتاق ها توزيع مي شود.
وجود ترموستات در اين سيستم كمك مي كند تا بتوان ميزان دماي اتاق را كنترل كرد. در اين روش يك فن كويل سقفي در بالا درب ورودي هر اتاق نصب مي شود. اين فن كويل ها فضاي اتاق را اشغال نمي كنند. اما بايد توجه داشت كه از آن ها در طبقاتي كه عايق حرارت كف ندارند نبايد استفاده كرد.
سيستم هوا رسان چند منطقه‌اي
از اين سيستم براي سرمايش و گرمايش اتاق هاي عمل و احيا، اتاق زايمان و جراحي استفاده مي شود. به طور كلي فضاهايي از بيمارستان كه نياز به تنظيم دماي جداگانه دارند بايد به سيستم هوا رسان چند منطقه اي مجهز شوند.
تهويه با واحدهاي محلي با استفاده از فن كويل
در روش تهويه با واحدهاي محلي با استفاده از فن كويل، سيستم سيال گرم و سرد با استفاده از شبكه لوله كشي، دما و سرما را از مركز به واحد تهويه محلي مي رساند. اين واحد هواي تازه يا هواي برگشتي را از اتاق مي گيرد، فيلتر مي كند و پس از عبور از كويل حرارتي يا برودتي وارد اتاق مي كند.
اين واحدها به طور معمول در زير پنجره ها قرار داده مي شوند و با شيرهاي حرارتي خودكار با سرعت هاي مختلف ونتيلاتور تنظيم مي شوند. از اين سيستم بيشتر براي بخش اداري بيمارستان استفاده مي كنند، چون امكان كنترل رطوبت هوا را ندارند.
كولر
از كولر هم مي توان براي تهويه هواي برخي از قسمت هاي بيمارستان ها استفاده كرد. البته صداي زياد و همچنين كنترل نداشتن روي رطوبت هوا مشكل اصلي استفاده از كولر است. به خصوص در برخي از مواقع رطوبت هوا باعث رشد عوامل قارچي مي شود
هود
براي كاهش انتشار آلاينده ها به خصوص در آزمايشگاه ها معمولا از هود استفاده مي شود. اين هودها با استفاده از قدرت مكشي كه دارند ذرات خروجي از منبع را گرفته و از طريق شبكه كانالي اين ذرات را به خارج انتقال مي دهند.