دستگاه زنت، يك دستگاه تهويه هوا سرمايشي و گرمايشي كاملا ايراني است. نام اين دستگاه اختصار سه كلمه “زمستانه”، “نيمه” و “تابستانه” است. اين دستگاه قابليت استفاده درهر چهار فصل سال را دارد و به همين دليل هم اين نام براي آن انتخاب شده است.
اين دستگاه به خاطر شاكله ساده، قيمت مناسب و امكان نصب و نگهداري آسان، تبديل به يكي از نوظهورترين و پركاربردترين دستگاه هاي تهويه هوا شده است. در ادامه در مورد نوع مكاانيزم عملكردي دستگاه زنت و اجزاي آن بحث خواهيم كرد.
مكانيزم سردسازي و گرم سازي
چون اين دستگاه هواي خشك بيرون را مي گيرد و به واسطه تبخير آب، آن را خنك مي سازد، از آن به عنوان يك سيستم تبخيري ياد مي شود. در واقع مكانيزم سردسازي دستگاه زنت، شبيه كولرهاي آبي معمول در ايران است.
براي استفاده از اين دستگاه در حالت گرمايش، يك كويل آب گرم به دستگاه اضافه مي شود. آب گرم دستگاه يا به واسطه موتورخانه و يا به واسطه پكيجي مركزي تامين مي شود.مكانيزم كاركردي دستگاه زنت در حالت گرمايش، شبيه هواسازها است.
اجزاي دستگاه
دستگاه زنت اجزاي مختلفي را شامل مي شود كه برخي در تمام دستگاه هاي مشابه يكسان است و در برخي ديگر الحاقي و درواقع بنابر كاربري مورد استفاده در محل مورد نصب انتخابي است. در ادامه تمام اين اجزا به اضافه نقشي كه در دستگاه زنت ايفا مي كنند تشريح خواهد شد:
۱٫دريچه اخذ هوا: هواي مورد استفاده اين دستگاه از بيرون اخذ مي شود و دريچه اخذ هوا در مدل هاي افقي زنت، در قسمت راست دستگاه اين وظيفه را انجام مي دهد.
۲٫دريچه اخذ هواي داخلي: دريچه بازگشت هواي داخلي محل استفاده، معمولا در پايين دريچه اخذ هواي تازه وجود دارد كه هواي جريان يافته در ساختمان محل مورد استفاده به آن برمي گردد.
۳٫دريچه جريان هوا: اين دريچه درواقع، هواي توليدي دستگاه را به داخل ساختمان هدايت مي كند. دريچه جريان هوا درمدل افقي دستگاه ،در قسمت چپ آن قرار مي گيرد.
۴٫فيلتر: فيلترها بنابر نياز يا شرايط آب و هوايي محل مورد استفاده در دستگاه نصب مي شوند. معمولا فيلترها در اين دستگاه در ورودي دريچه اخذ هواي بيرون قرار داده مي شود و به طور كلي، يك يا دو فيلتر در آن استفاده مي شود. استفاده از فيلترهاي بيشتر چندان معمول نيست.
۵٫فن و موتور الكتريكي
۶٫كويل آب گرم: در صورت استفاده از دستگاه زنت در موقع زمستان و براي گرمايش، كويل با دريافت آب از بويلر، كار گرم سازي را انجام مي دهد. كويل در دستگاه زنت در پشت فن قرار مي گيرد.
۷٫پمپ آب و پد هاي سلولزي: استفاده از پد در دستگاه زنت، درواقع كاركرد اين دستگاه را شبيه كولر هاي آبي مي كند و كار سرمايش دستگاه زنت با همين پد ها انجام مي شود.
۸٫سيستم رطوبت زن: اين سيستم، بيشتر به صورت الحاقي و در صورت خواست مشتري يا مقتضيات محل استفاده به دستگاه اضافه مي شود.
عملكرد دستگاه در حالت سرمايش و گرمايش
در حالت سرماساز، آب به واسطه پمپ ها روي پد ها پخش مي شود، شبيه كولر هاي آبي. با كار كردن هوا، جريان هوا از پدها عبور داده شده و به واسطه تبخير آب، حرارت از هوا دفع مي شود. بعد از آن هواي سردشده از دريچه خروج هوا، به داخل ساختمان هدايت مي شود.
در حالت گرماساز، آب گرم اخذ شده از بويلر به درون كويل ها ارسال مي شود. بعد از آن با كار كردن فن، هوا روي كويل ها جريان پيدا كرده و حرارت را از كويل اخذ مي كند.
مزايا
۱٫قيمت پائين:
سادگي ساختار و شاكله دستگاه زنت، قيمت تمام شده ي آن را كاهش مي دهد و به همين دليل اين دستگاه در مقايسه با ديگر دستگاه هاي تهويه ارزان تر است.
۲٫قابليت استفاده در چهار فصل:
امكان گرمايش و سرمايش دستگاه زنت، آن را به گزينه اي مناسب براي استفاده در تمام فصول تبديل مي كند.
۳٫نصب و نگهداري آسان:
همان طور كه گفتيم، دستگاه زنت شاكله اي ساده دارد، به همين دليل نصب و راه اندازي آن آسان و البته كم هزينه است.در واقع دستگاه براي نصب، چندان نيازي به زيرسازي ندارد. اجزاي ساده آن هم صرفا نياز به تعويض هاي دوره اي دارند و البته هزينه تعويض آنها نيز چندان بالا نيست.
۴٫مصرف انرژي پايين:
همان طور كه گفتيم اجزاي دستگاه زنت بسيار ساده است و چون فاقد كمپرسور هم مي باشد مصرف انرژي بسيار پاييني دارد. تنها مصرف انرژي اين دستگاه مربوط به فن و موتور الكتريكي است.
۵٫امكان اضافه كردن رطوبت:
به واسطه دستگاه يا سيستم رطوبت زن، مي توان در حالت سرمايش، به هوا رطوبت داد.
۶٫ قابليت تطبيق ابعاد:
چون دستگاه زنت قابليت سرهم بندي ساده اي دارد، ابعاد آن هم قابل تنظيم براي مصارف خانگي است.اين يعني دستگاه را مي توان در ابعاد كوچك براي مكان هاي خردتر سفارش داد.
معايب
۱٫رطوبت زايي:
ميزان رطوبت ايجاد شده در دستگاه و هواي آن، امكان استفاده از آن در مناطق مرطوب را از بين مي برد.
۲٫امكان كنترل محدود:
چون دستگاه زنت به عنوان يك دستگاه تهويه مركزي استفاده مي شود، امكان كنترل آن به صورت جداگانه وجود ندارد.در واقع اين دستگاه بيشتر مناسب استفاده از فضاهاي يكپارچه كم تردد است.
۵٫ميزان سرمايش محدود:
دستگاه زنت در مقايسه با روف تاپ پكيج و يا هواسازها، ميزان سرمايش پايين تري دارد. به همين دليل براي سالن هاي پرتردد و يا پر فعاليت مثل سالن هاي ورزشي چندان مناسب نيست.
نتيجه گيري
دستگاه زنت، يكي از نوظهورترين دستگاه هاي تهويه هواست كه مناسب آب و هواي بيشتر مناطق ايران است. اين دستگاه ايراني، قيمت پائين و هزينه نگهداري مناسبي دارد.
شاكله و ساختار ساده و اجزاي ارزان، آن را به يكي از پركاربردترين دستگاه هاي تهويه هوا مبدل ساخته است. اما در انتخاب اين دستگاه بايد به چند نكته توجه داشته باشيد. اول نكته ميزان سرمايش محدود اين دستگاه است. اگر ساختماني با ميزان تردد بالا داريد، احتمالا دستگاه زنت براي شما انتخاب مناسبي نيست. اما ساختمان هاي با اندازه متوسط يا حتي بزرگ با ميزان تردد معمول و متوسط، مي توانند از كاركرد اين دستگاه اطمينان داشته باشند.